Tasarım Nedir?
Hukuki bakımdan tasarım, bir ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.
Tasarımcılara göre ise, tasarım pazarda tespit edilen ihtiyacı en iyi şekilde karşılayacak ürünün planlaması eylemidir ve ürünün estetik görünümü yanında ergonomi, kullanışlılık, dayanıklılık, ürün güvenliği dahil olmak üzere ürünü çeşitli açılardan etkileyen görünümüdür.
Tasarım Nasıl Korunur?
Tasarımlar tescil yolu ile benzerlerinden ve taklitlerinden korunurlar. Tescilli tasarımların taklit edilmesi halinde, taklit ürünler toplatılabilir, uğranılan zarar için maddi ve manevi zararın tazmini talep edilebilir. Tescilsiz tasarımlar ise yalnızca haksız rekabet hükümlerine göre korunur.
Tasarım Tescili Nasıl Yapılır?
Türkiye’de tasarım tescil işlemleri Türk Patent tarafından yürütülmektedir. Tasarım başvurusunda başvuru sahibinin kimlik bilgileri, görsel anlatım, ürün ve tasarımcı unsurları belirtilir. Kurum öncelikle şekli inceleme yapar ve reddedilmeyen başvurular sicile kaydedilerek bültende yayınlanır. Kurumun ret kararı vermesi halinde başvuru sahibi karardan itibaren iki ay içerisinde itiraz edebilir. Başvurunun bültende yayınlanması halinde ise, üçüncü kişiler yayından itibaren üç ay içerisinde tescile itiraz edebilir. Yayınından itibaren itirazla reddedilmemiş tasarım başvuruları tescil edilir.
Tescilli Tasarımlar Sonsuza Kadar Korunur Mu?
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Tasarım tescili, yenileme yolu ile beşer yıllık dönemler halinde en fazla 25 yıla kadar uzatılabilir. Yenileme işlemi yenileme talebinin verilmesi ve ücretinin ödenmesi yoluyla koruma süresinin son altı ayında yapılır.
Tasarım Tescilinin Avantajları Nelerdir?
Tasarım tescil edildiği takdirde, Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında korunacaktır. Kanun kapsamında izinsiz olarak tasarımın ticari amaçla kullanılması, izinsiz olarak lisans hakkının genişletilmesi veya devredilmesi ve gasp gibi tasarıma yönelik gerçekleştirilebilecek tecavüz hallerine karşı hak sahibi koruma elde etmiş olacaktır.
Tasarım, tescil edildiği takdirde tescilsiz tasarımlarla karşılaştırıldığında daha uzun süreli bir korumadan yararlanacaktır. Tescilli tasarımlar 25 yıla kadar benzerlerinden korunabilmekte, devir ve lisans gibi yöntemlerle ekonomik getiri sağlayabilmektedir.